پاککردنەوەی دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ

پێشەکی:

دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ (pAbs - Polyclonal Antibodies) تێکەڵەیەکی ئاڵۆزن لە چەندین دژەتەن کە زۆرجار لەلایەن کۆڵۆنی جیاوازی خانەی B لە ئاژەڵدا بەرهەم دێن. ئەم دژەتەنانە چەندین ئیپیتۆپی جیاواز لەسەر دژەپەیداکەرەکان دەناسنەوە و پێیانەوە دەبەسترێنەوە ، ئەمەش ڕێگەیان پێدەدات کە تۆڕ لەگەڵ دژەپەیداکەرەکان دروست بکەن. هەر دژەتەنێکی تاک ئیپیتۆپێکی بێهاوتا کە لەسەر دژەپەیداکەرەکەیە دەناسێتەوە. دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ لە ڕێگای پرۆسەیەکەوە کاردەکەن کە بە ناسینەوەی دژەپەیداکەر-دژەتەن ناسراوە. کاتێک دژەپەیداکەرێک دەچێتە ناو جەستە، خانەی B ناوچە دیاریکراوەکان دەناسنەوە کە بە ئیپیتۆپ ناسراون لەسەر ڕووکاری دژەپەیداکەر و پێیانەوە دەبەسترێنەوە. ئەمە دەبێتە هۆی چالاکبوونی خانەی B، ئەمەش دەبێتە هۆی جیاوازبوونیان بۆ خانەی پلازما، کە دواتر دژەتەن دەردەکەن، هەریەکە و تایبەتمەندی بەستنەوەی بێهاوتای خۆی هەیە، لە ناو خوێن.

دژەتەنە جۆراوجۆرەکان کە لە کاتی وەڵامی بەرگرییدا بەرهەم دێن، ڕێگە بە دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ دەدەن کە چەندین ئیپیتۆپ لەسەر دژەپەیداکەرێکی دیاریکراو بکات بە ئامانج. ئەم تایبەتمەندییە فراوانە توانای ناسینەوە و بەستنەوەیان بە ناوچە جیاوازەکانی دژەپەیداکەر زیاد دەکات، ئەمەش دەبێتە هۆی ڕێژەی سەرکەوتنی بەرزتر لە ناسینەوە، بێلایەنکردن، و لابردنی ماددە دەرەکیە ئامانجکراوەکە.

بەرهەمهێنانی دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ

ئامادەکردنی دژەپەیداکەر

کوالیتی و بڕی دژەپەیداکەری بەکارهێنراو ڕاستەوخۆ کاریگەری لەسەر وەڵامی بەرگری دەبێت. تەنانەت بڕێکی کەم لە پیسی دەتوانێت ببێتە هۆی وەڵامی دژەتەن لە دژی پیسییەکە لە جیاتی دژەپەیداکەری داواکراو. بڕێکی کەم یان زۆر لە دژەپەیداکەر دەتوانێت ببێتە هۆی هەستیاری، یان کپکردن یان کاریگەری گۆڕینی بەرگری نەخوازراوی تر. بۆیە پاککردنەوەی دژەپەیداکەر پرۆسەیەکی گرنگە بۆ بەدەستهێنانی زیادبوون لە تایبەتمەندی دژەتەن.

دەبێت دژەپەیداکەر لە بارودۆخی پاک ئامادە بکرێت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە دووربێت لە ئێندۆتۆکسین. بڕی دژەپەیداکەر پشتدەبەستێت بە چەند فاکتەرێک، لەوانە تایبەتمەندی دیاریکراوی دژەپەیداکەر، جۆری ئاژەڵی هەڵبژێردراو، شێوازی دەرزیلێدان، ڕێژەی دەرزی، و ئاستی پاکی دژەپەیداکەر.

هەڵبژاردنی جۆرەکانی ئاژەڵ

فاکتەرەکانی کاریگەر لەسەر هەڵبژاردنی جۆرەکانی ئاژەڵ بریتین لە: بڕی pAb داواکراو، پەیوەندی فایلۆجینی (phylogenetic) لە نێوان ئاژەڵ و دژەپەیداکەر، تەمەنی ئاژەڵەکە، ئاسانکاری لە وەرگرتنی نموونەی خوێن، و ئەو بەکارهێنانەی کە pAb تێیدا بەکاردێت. ئاژەڵە باوەکانی بەکارهێنراو لە تاقیگە بریتین لە: کەروێشک، مشک، بەرازی گینیا، هامستەر، بزن، مریشک، و مەڕ. کەروێشک پەسەند دەکرێن بەهۆی قەبارە و ڕێژەی درێژی تەمەنیان. لەگەڵ ئەوەشدا، بۆ بەرهەمهێنانی بڕی زیاتر لە pAbs، ئاژەڵە کشتوکاڵییەکان وەک بزن و مەڕ و ئەسپ بەکاردێن.

پرۆتۆکۆڵی کوتان (Immunization)

پرۆتۆکۆڵی کوتان لە نێوان جۆرە جیاوازەکانی ئاژەڵدا جیاوازە. بەهێزکەرەکان ئەو تێکەڵانەن کە وەک هاندەر بەکاردێن کاتێک وەڵامی بەرگری هاندراو بەشی پێویست نەبێت. باوترین بەهێزکەری بەکارهێنراو لە بەرهەمهێنانی pAbs بەهێزکەری تەواوی فرۆیندە (FCA)، کە ئاستێکی بەرزی دژەتەن لە دژی زۆربەی جۆرەکانی دژەپەیداکەر هاندەدات. لەگەڵ ئەوەشدا، دەبێت وریا بین لە نەدانی FCA بە ژەمە دەرمانی زۆر، چونکە دەتوانێت زیانی توند بە شانە بگەیەنێت.

کەمترین قەبارەی دژەپەیداکەر کە توانای هاندانی وەڵامێکی بەرگری کاریگەری هەیە دەکرێتە لەشی ئاژەڵەکەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، ڕێگای دەرزی پشتدەبەستێت بە سروشتی دژەپەیداکەر هەروەها ئاژەڵی بەکارهێنراو. دەتوانرێت دژەپەیداکەر وەک یەک قەبارە یان وەک چەندین قەبارەی بچووک لە شوێنی دەرزی جیاوازدا بدرێت.

ئەگەر کۆی دژەتەنەکان گەیشتە ئاستێکی جێگیر یان دەستیان بە کەمبوونەوە کرد، دەرزی بەهێزکەر بەکاردەهێندرێت. ئەم دەرزیانە هەمیشە پێویستیان بە بەهێزکەر نییە و زۆرجار بڕێکی زۆر کەم لە دژەپەیداکەر بەسە بۆ زیادکردنی ئاستی دژەتەنەکان. بەزۆری سێ دەرزی بەهێزکەر پێشنیار دەکرێت.

چاودێری دوای کوتان

ئاژەڵەکان ڕۆژانە چاودێری دەکرێن بۆ هەڵسەنگاندنی هەر کاریگەریەکی لاوەکی کوتانەکە، و نموونەی خوێنیان لە ماوەی ڕێکخراودا لێ وەردەگیرێت. سیرۆمی ئاژەڵەکان جیادەکرێتەوە بۆ چاودێری وەڵامەکانی دژەتەن و دەرهێنانی دژەتەنەکان ئەگەر بڕێکی پێویست بەرهەم هاتبن.

بەکارهێنانی دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ

تاقیکردنەوە دەستنیشانکەرەکان: pAbs بەکارهێنانێکی فراوانیان هەیە، لەوانە تاقیکردنەوە دەستنیشانکەرەکان و تاقیکردنەوە بایۆلۆجیە چەندی و چۆنییەکان. بۆ نموونە،pAbs لە شێوازەکانی فلۆرسێنتی بەرگری (Immunofluorescence) و شانەی بەرگری (Immunohistochemistry) بەکاردێن بۆ دیاریکردنی نیشانەی گرێکان و پڕۆتینەکانی تر کە گرنگن.

مەبەستە چارەسەرکەرییەکان یان گۆڕانکارییەکان: pAbs هەروەها بۆ مەبەستی نێوەندگیری یان گۆڕین بەکاردێن وەک چارەسەری بەرگری، ئاماژە چالاکەکان، یان بۆ چالاکیەکانی بێلایەنکردن. نموونەیەک لەمە بەکارهێنانی pAbs لە چارەسەری ژەهراویبوونی دیجۆکسین (digoxin)ە.

ڕێگری لە نەخۆشی شیبوونەوەی خوێن: pAbs وەک گلۆبولینی بەرگری Rho(D) بۆ دایکانی خوێنیRhی نەرێنی دەڕێژرێن بۆ ڕێگریکردن لە نەخۆشی شیبوونەوە لە منداڵە تازە لەدایکبووەکان. Rho(D) لە پلازمای مرۆڤ وەرگیراوە کە لە بەخشەرانی نەرێنی دەردەهێنرێت کە دژەتەنیان لە دژی دژەپەیداکەری D هەیە کە لەسەر خڕۆکەی سووری خوێن بوونی هەیە.

تاقیکردنەوە هیستۆپاثۆلۆجییەکان: pAbs هەروەها لە تاقیکردنەوە هیستۆپاثۆلۆجییەکاندا بەکاردێن بە بەکارهێنانی تاقیکردنەوەی ئەنزیمی بەرگری. جگە لەم بەکارهێنانانە، pAbs لە پاککردنەوەی بەرگریدا بەکاردێن بۆ جیاکردنەوە یان دەوڵەمەندکردنی دژەپەیداکەرەکان.

دژەتەنی پۆلیکلۆناڵی پێکەوەلکاو:: pAb پێکەوەلکاوەکان لە چارەسەرکردنی شێرپەنجەدا بەکاردەهێنرێن بەهۆی توانای بە ئامانجگرتنی چەندین جۆری خانەی گرێ بە بەراورد بە دژەتەنی تاک کلۆنی لە چارەسەری شێرپەنجەدا. دژەتەنی تاک کلۆنی بە فراوانی لە چارەسەری شێرپەنجەدا بەکاردێن، بەڵام گەڕانەوەی نەخۆشی باوە بەهۆی دەرکەوتنی خانەی گرێی بەرگری خاوەن دژەتەن. بە بەکارهێنانی pAbs، دەتوانرێت دژەتەنی پێکەوەلکاوی جۆراوجۆر بەرهەم بهێنرێت کە لەگەڵ جۆرە جیاوازەکانی شێرپەنجە کارلێک دەکات.

ئاراستەی داهاتوو: ئاراستەی داهاتوو ئاماژە بە بەکارهێنانی pAbs پێکەوەلکاو دەکات بۆ کەمکردنەوەی کارلێکە زۆر ناپێویستەکان، وەک چۆن کاتێک pAbs ڕەسەنەکان بەکاردێن ڕوودەدات. بەکارهێنانی pAbs لە تاقیکردنەوە جیاوازەکاندا نەک هەر توانای بەرهەمهێنان بەهێز دەکات، بەڵکو دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ بەرهەمهێنانی دژەتەنی تایبەت بە بەرهەمە جینییەکانی مرۆڤ کە دەتوانرێت دووبارە دروستبکرێنەوە.

ئەنجام

دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ بە بەکارهێنانی چەندین خانەی بەرگری جیاواز بەرهەم دێن. ئەم دژەتەنانە یەک دژەپەیداکەر دەکەنە ئامانج بەڵام ئیپیتۆپی جیاواز دەناسنەوە، لەکاتێکدا دژەتەنی تاک کلۆنی لە خانەی بەرگری یەکسان بەرهەم دێن، هەمووان کۆڵۆنی دایکەخانەیەکی دیاریکراون. بۆ بەکارهێنانەکان وەک بەرهەمهێنانی دەرمانی چارەسەرکەر کە پێویستیان بە ڕێژەی زۆری دژەتەنی یەکگرتووی تایبەت بە ئیپیتۆپێکی دیاریکراوە، دژەتەنی تاک کلۆنی چارەسەرێکی باشترە. لەگەڵ ئەوەشدا، بۆ بەکارهێنانە توێژینەوەییە گشتیەکان، مەزەندەکانی دژەتەنی فرە دەنگی زۆرجار لە سوودە دیاریکراوەکان زیاترە کە دژەتەنی تاک کلۆنی پێشکەش دەکات. لەگەڵ پاڵاوتنی تایبەتمەندی پێکهاتەکە لە سیرۆمدا لە دژی ئامانجە دژەپەیداکەرە بچووکەکان، سوودەکانی دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ زیاد دەبن.

پاککردنەوەی دژەتەنەکان

دژەتەنەکان بەشێکی گرنگی سیستەمی بەرگرین. کاتێک جەستە ڕووبەڕووی دژەپەیداکەرێک دەبێتەوە، سیستەمی بەرگری دژەتەنێکی تایبەت بۆ ئەو دژەپەیداکەرە بەرهەم دێنێت. تەکنیکە بەکارهێنراوەکان بە شێوەی ئاسایی لە بایۆتەکنۆلۆجیا سوود لەم پرۆسەی بەرگرییە سروشتیە وەردەگرن. دژەتەنەکان لە زۆر بەکارهێنانی توێژینەوەیی هەروەها لە پشکنینی بەرگرییەکان بۆ دەستنیشانکردنی نەخۆشیەکان بەکاردێن. تایبەتمەندی بەستنەوەی دژەپەیداکەر/دژەتەن بۆ دۆزینەوە و دیاریکردنی بەرگری و دیاریکردنی ELISA بەکاردێت. دژەتەنە بەستراووەکان بە فلۆرۆفۆر یان نیشانەی ئەنزیمی بەکاردێنین بۆ نیشاندانی ئامانجە مۆلیکولیەکان لەسەر خانە و شانە تەواوەکان. پاککردنەوەی دژەتەن بۆ دەستنیشانکردنی نەخۆشیەکان بەکاردێت. ئەم دژەتەنانە، بەپێی بەکارهێنان، ئەم دژەتەنانە زۆرجار لە ڕێگای پاککردنەوەیان لە مرۆڤ، یان مشک، یان کەروێشک، یان مریشکەوە دەردەهێنرێن.

دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ لە بەرامبەر تاک کلۆنی

دژەتەنەکانی بەکارمانهێناون لە سیرۆمەوە (دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ) یان لە هێڵی خانە هایبریدەکان (دژەتەنی تاک کلۆنی) دەرهێندراون. دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ لە خانە Bىە جیاوازەکان دەر‌‌‌‌هێندراون، ئەمەش واتای ئەوەیە جۆراوجۆری زیاتر هەیە لە ناسینەوەی ئیپیتۆپەکانی دژەپەیداکەر. دژەتەنی تاک کلۆنی هاوشێوەی دژەپەیداکەرێکی دیاریکراون و هەمان ئیپیتۆپ دەناسنەوە. جۆری دژەتەنی پێویست پشتدەبەستێت بە ئامانجەکانی شێوازی ئامانجکراو.

سێ شێوازی سەرەکی بۆ پاڵاوتنی دژەتەنەکان

بۆ پاککردنەوەی دژەتەنەکان، زۆر گرنگە شێوازی پاککردنەوەکە لەگەڵ جۆری دژەتەن و ئامانجی مەبەستدار بگونجێت. سێ شێوازی سەرەکی هەن بۆ پاڵاوتنی دژەتەنەکان. باوترین شێواز، کە تایبەتمەندی کەمتری لە پاککردنەوەی دژەتەنەکان هەیە، جیاکردنەوەی سادەی دژەتەنەکان دەگرێتەوە لە پڕۆتینەکانی تر لەسەر بنەمای قەبارە و پێکهاتە. ئەم شێوازە دەبێتە هۆی پاککردنەوەی هەموو دژەتەنەکان بەبێ گوێدانە جۆر و بەستنەوەی دژەپەیداکەر. هەنگاوی دواتر جیاکردنەوەی هەڵبژێردراوی چینێکی دیاریکراو لە دژەتەنەکانە (وەک: IgG، IgM، IgA، IgL، IgE) بە بەکارهێنانی پڕۆتینەکانی وەک A یان G کە پشتدەبەستن بە چینە دیاریکراوەکانی دژەتەنەکان. تایبەتترین شێوازی پاککردنەوەی دژەتەنەکان بریتیە لە مژینی تایبەت بە دژەپەیداکەرەکان، کە زۆرجار پێویستی بە بەستنەوەی دژەپەیداکەرە بە پشتگیرێکی ڕەقەوە. گۆڵکە مەگنێتیسییەکان بە تایبەتی سوودمەندن بۆ پاککردنەوەی دژەتەنە تەرخانکراوەکان بۆ دژەپەیداکەرێکی دیاریکراو و چینێکی دیاریکراو. بە شێوەی ڕۆتینی، ستوون یان گۆڵکە ڕێزنییەکان وەک پشتگیری ڕەق بەکاردێن، کاتێک دژەتەن بە دژەپەیداکەر یان پڕۆتینێکی دیاریکراو دەمژرێت، پاشان کۆدەکرێتەوە. بەستنەوەی دژەتەن زۆرترین کاریگەری هەیە لە pH فیزیۆلۆجیدا. ئەگەر pH بە شێوەی بەرچاو بەرز یان نزم بکرێتەوە، بەستنەوە لە نێوان دژەتەن و دژەپەیداکەر یان دژەتەن و پڕۆتین تێکدەچێت. پاشان دژەتەن لە ستوونەکە دەشۆردرێتەوە و دەتوانرێت کۆبکرێتەوە بۆ تەواوکردنی پرۆسەی پاککردنەوەی دژەتەن. ئەگەر پڕۆتینی مژراو نەتوانرا لەسەر پشتگیری ڕەق چەسپ بکرێت، هەڵبژاردەیەک هەیە بۆ بەکارهێنانی پڕۆتینی یەکگرتوو یان نیشانەی HIS6 تورشی هیستیدین ئەمینی.

دەتوانرێت شێوازی پاککردنەوەی کەمتر توند بەکاربهێندرێت بۆ کۆکردنەوەی دژەتەنی تاک کلۆنی لە هێڵیەکانی خانە تێکەڵەکان، چونکە سەرچاوەیەکی زۆر کۆنترۆڵکراون. لە بەرامبەردا، دژەتەنی پۆلیکلۆناڵ پێویستی بە توندترین شێوازەکانی دروستکردنە چونکە پڕۆتین و دژەتەنی زۆری ناو سیرۆم لەخۆدەگرێت. بەرگری بەشێکی گرنگی زانستە بایۆلۆجیەکانە، و بەبێ ستراتیژیەکانی پاککردنەوەی دژەتەن کە کۆمەڵەی جێگیر و متمانەپێکراوی دژەتەن بەرهەم دێنن ئەنجام ناگرێت.

شێوازە گشتیەکانی پاککردنەوەی دژەتەنەکان

1- پاککردنەوەی دژەتەنەکان بە جیاکردنەوەی فیزیایی و کیمیایی:

لە شێوازی جیاکردنەوەی فیزیایی کیمیایی -نیشتنەوەی جیاکاری، دژەتەنەکان لەسەر بنەمای قەبارە، بارگە، یان تایبەتمەندیە کیمیاییە هاوبەشەکانی تر لە نموونە ئاساییەکاندا جیا دەکرێنەوە، ئەمەش دەبێتە هۆی جیاکردنەوەی نیمچە-گروپێک لە پڕۆتینەکان کە دژەتەنەکان لەخۆدەگرێت پاککردنەوەی دژەتەنەکان - ڕێگاکان

ڕێگا لاوەکیەکانی ئەم شێوازە بریتین لە:

1. کرۆماتۆگرافیای دەرکردنی قەبارە (Size exclusion chromatography)

2. نیشتەجێکردنی کبریتاتی ئەمۆنیۆم (Ammonium sulfate precipitation)

3. کرۆماتۆگرافیای ئاڵوگۆڕی ئایۆنەکان (Ion exchange chromatography)

4. کرۆماتۆگرافیای چیلاتی کانزایی جێگیرکراو (Immobilized metal chelate chromatography)

5. هەڵمژینی تایۆفیلیک (Thiophilic adsorption)

6. دەتوانرێت دیالیز (شۆردنی خوێن)، لابردنی خوێ و دیافیلتراسیۆن بەکاربهێنرێت بۆ ئاڵوگۆڕی دژەتەنەکان بۆ گیراوەی تایبەتمەند و لابردنی پێکهاتە نەخوازراوەکانی کێشی گەردیلەیی نزم (MW). دەتوانرێت پەردەی شۆردنی خوێن، ڕزین و ئامێرەکانی شۆردنی خوێنی بڕینی گەردیلەیی بەرز (MWCO) بەکاربهێنرێت بۆ جیاکردنەوەی بەرگری گڵۆبولینەکان (>140 kDa) لە پڕۆتین و پێپتیدە بچووکەکان. ئەم تەکنیکانە بە تەنها ناتوانن دژەتەنەکان لە پرۆتینەکان و ماکرۆمۆلیکولەکانی تر پاک بکەنەوە کە لە نموونە ئاساییەکانی دژەتەندا هەن، پاککردنەوە تەنها بە بەکارهێنانی ستوونەکان و ئامرازە تایبەتەکان دەکرێت. بە شێوەیەکی گشتیی، پاڵاوتنی جێل و دیالیز دوای هەنگاوەکانی تری پاککردنەوە بەکاردەهێنرێن، وەک نیشتنی کبریتاتی ئەمۆنیۆم.

7. نیشتنی کبریتاتی ئەمۆنیۆم زۆرجار بەکاردەهێنرێت بۆ دەوڵەمەندکردن و ژماەردنی دژەتەنەکان لە سیرۆم، یان شلەی ناو سک، یان شلەی سەرەوە بۆ چاندنی خانە. دژەتەنەکان لە ڕێژەیەکی کەمتری کبریتاتی ئەمۆنیۆمدا دەنیشن بە بەراورد لەگەڵ پرۆتین و بەشەکانی تر لە سیرۆمدا. ئەم ڕێگایە لە پاککردنەوەدا گونجاوە بۆ هەندێک بەکارهێنانی دژەتەنەکان، بەڵام زۆرجار وەک هەنگاوێکی سەرەتایی پێش کرۆماتۆگرافیای ستوونی یان ڕێگای تری پاککردنەوە بەکاردەهێنرێت.

8. لە کرۆماتۆگرافیای ئاڵوگۆڕی ئایۆنەکاندا (IEC)، ڕیزنە باردارە ئەرێنی یان نەرێنییەکان بەکاردەهێنرێن بۆ بەستنی پرۆتینەکان بەپێی بارە پاکەکانیان لە سیستەمی بافەرێکی تایبەت ((Ph‌. IEC ڕێگایەکی کاریگەر و هێمن و متمانەپێکراوە بۆ پاککردنەوەی دژەتەنەکان.

9. کرۆماتۆگرافیای پشتبەستوو بە کانزا جێگیرکراوەکان (IMAC) ئایۆنە کانزا دوووانەکان وەک نیکڵ بەکاردەهێنێت بۆ بەستنەوەی پرۆتین یان پەپتیدەکان کە نیشانەی هیستیدینیان تێدایە (زۆرجار لە پرۆتینە پێکەوەلکاوە ڕێکخراوەکاندا دەبینرێت). شایەنی باسە کە IgG ەکانی شیردەرەکان بەشێکی کەمن لە پرۆتینە بڵاوەکان لە سیرۆمدا (یان شلەی سەرەوەی چاندنی خانەی هایبرایدۆمای یەک ڕەگەزی) کە ئامینۆ ئاسیدی هیستیدینیان تێدایە، کە دەتوانێت بە نیکڵی جێگیرکراوەوە ببەسترێتەوە. ژمارەیەک ئایۆنی کانزای تر وەک کۆبالت، مەگنیسیۆم، زینک، کالسیۆم و ئاسن بەکاردەهێنرێن وەک لیگاند لە IMAC دا.

2- پاککردنەوە بە تایبەتمەندی چینایەتی دژەتەنەکان

ڕێگای پاککردنەوە بە تایبەتمەندی چینایەتی بەستەرە جێگیرکراوەکانی یەک چین بەکاردەهێنێت کە چینە دیاریکراوەکانی دژەتەنەکان (وەکIgG ) دەبەستێتەوە لە ڕێگای بەستەرە بایۆلۆژیەکانەوە (پرۆتینەکان، لێکتینەکان، هتد) کە مەیلێکی تایبەتیان هەیە بەرامبەر بە ئایمۆنۆگلۆبیولینەکان. لەم ڕێگایەدا، هەموو دژەتەنەکانی چینی ئامانجدار پاک دەکرێنەوە بەبێ گوێدان بە تایبەتمەندی دژەپەیداکەرەکان.

بەستەرەکانی دژەتەنەکان پرۆتینی L, A, G

پرۆتینەکانی L و A وG سێ پرۆتینی بەکتریان کە بە تایبەتمەندی بەستنی دژەتەنەکانیان ناسراون. ئەم پرۆتینانە بە شێوەیەکی دووبارە بەرهەم دەهێنرێن و بە شێوەیەکی ئاسایی بۆ پاککردنەوەی جۆرە سەرەکیەکانی دژەتەنەکان لە جۆرە جیاوازەکانەوە بەکاردەهێنرێن. زۆربەی فۆرمە پێکەوەلکاوەکانی ئەم پڕۆتینانە کە لە بازاڕدا بەردەستن، زنجیرە ناپێویستەکانیان لابراون، لەوانەش ناوچەی بەستنەوەی HSA لە پڕۆتینی G، ئەمەش وایکردووە بچووکتر بن لە هاوتا ڕەسەنەکانیان. هەروەها شێوازێکی دووبارەی گۆڕاوی جینی پرۆتین A و پرۆتین G بەردەستە کە بە پرۆتین A/G ناسراوە. هەر چوار پرۆتینە بەستراوەکە بە دژەتەنەکان بە شێوەیەکی ئاسایی لەلایەن توێژەرانەوە لە زۆر بەکارهێنانی دەستنیشانکردن و بەرگریدا بەکاردەهێنرێن.

ڕێگا لاوەکیەکان بۆ ئەم ڕێگایە لەخۆدەگرن:

• پاککردنەوەی دژەتەنەکان بە بەکارهێنانی پرۆتینەکانی A, L, G

• پاککردنەوەی IgM

• پاککردنەوەی IgA

• پاککردنەوەی IgY لە مریشکەوە

بۆ پاککردنەوەی دژەتەنەکان بە بەکارهێنانی پڕۆتینەکانی A، G، A/G، یان L، بە شێوەیەکی هاوبەند بە ڕێزنە کوندارەکان یان گۆلکە مەگنیتیسیەکان دەبەسترێنەوە. لەبەر ئەوەی ئەم پرۆتینانە چەندین دۆمەینی بەستنیان هەیە لەگەڵ دژەتەنەکاندا، هەر مۆلیکولێکی جێگیرکراو لانیکەم یەک دۆمەینی بەستنی کارا و بەربەست نەکراو دەهێڵێتەوە بەبێ گوێدان بە ئاراستە. سەرەڕای ئەوەش، لەبەر ئەوەی پرۆتینەکان بە دژەتەنەکانەوە دەبەسترێنەوە لە بەشەکانی ترەوە جگە لە دۆمەینی بەستنی دژەپەیداکەر، دەتوانرێت لە پاککردنەوەدا بەکاربهێنرێن. پرۆتینەکانی A، G، A/G و L تایبەتمەندی بەستنی جیاوازیان هەیە، کە هەریەکەیان گونجاو دەکات بۆ کۆمەڵێکی بەرفراوان لە ئامانجەکانی دژەتەنەکان. گرنگە تێبینی ئەوە بکەین کە بەکارهێنانی پرۆتین A یان G یان L دەبێتە هۆی پاککردنەوەی ئایمۆنۆگلۆبیولینی گشتی لە نموونە خاوەکەوە.

بۆ دژەتەنەکانی IgM لە پۆلی M کە جۆری گونجاوی زنجیرە کێش سووکەکەیان هەیە (VL-kappa)، دەتوانرێت پرۆتینی L بۆ پاککردنەوە بەکاربهێنرێت، لەگەڵ ئەوەشدا IgG ەکانیش کە هەمان جۆری زنجیرە سووکەکانیان هەیە پاک دەکرێنەوە. پاککردنەوە لە ئاستی پیشەسازی و بازرگانیدا بۆ ئەم چینە لە دژەتەنەکان پێویستی بە کۆمەڵێک تەکنیک هەیە.

لێکتین پرۆتینێکی شەکرییە کە کێشی نزیکەی 40 کیلۆ دالتۆنە و لە چوار یەکەی لاوەکی یەکسان پێکهاتووە. سوودمەندە لە پاککردنەوەی سیرۆمی مرۆیی یان IgA ی نهێنیدا. لیگاندی مەیلی پێکهاتن دەرفەتی پاککردنەوە یان لابردنی IgA لە IgG و IgM ی زیاتر لە سیرۆم یان شیری دایکدا پێشکەش دەکات.

مریشکەکان مۆلیکولێکی بەرگریی بێوێنە بەرهەم دەهێنن کە پێی دەگوترێت IgY. مریشکەکان 15 بۆ 20 جار زیاتر دژەتەن بەرهەم دەهێنن لە کەروێشکەکان. زەردێنەی هێلکەی مریشکێکی کوتراو نزیکەی 300 میلیگرام IgY لەخۆدەگرێت. دەتوانرێت هێلکەی تەواو یان زەردێنەی هێلکەی جیاکراوە کۆبکرێتەوە و لە فریزەردا هەڵبگیرێت تا دواتر دژەتەنەکان دەربهێندرێن.

3- پاککردنەوەی تایبەت بە دژەپەیداکەر بۆ دژەتەنەکان

لەم ڕێگایەدا، تەواوی دژەتەنەکان کە بە دژەپەیداکەرەوە دەبەسترێنەوە پاک دەکرێنەوە بەبێ گوێدان بە چین یان ئایزۆتایپی تایبەت بە دژەتەنەکان. لەگەڵ ئەوەی پرۆتینەکانی A، G، A/G و L بەستەرە زۆر گرنگەکانن بۆ پاککردنەوەی IgG ی گشتی لە نموونەکەوە، بەڵام لە زۆر حاڵەتدا پێویست بە پاککردنەوەی دژەتەنەکانی تایبەت بە دژەپەیداکەر دەبێت. لەم ڕێگایەدا، دژەپەیداکەرێکی دیاریکراو (کە لە پەیتاخت بەکاردەهێنرێت) جێگیر دەکرێت بۆ پاککردنەوەی ئەو دژەتەنانەی کە بە شێوەیەکی تایبەت بەم دژەپەیداکەرەوە دەبەسترێنەوە.

جێگیرکردن و پێشکەشکردنی دژەپەیداکەر

• دژەپەیداکەرەکانی پەپتید و بەستەرەکانی مەیلی پێکهاتن

• دژەپەیداکەرەکانی پرۆتین و بەستەرەکانی مەیلی پێکهاتن

• بارودۆخەکانی بەستن و لابردن

ڕێگاکان و ئاستی پاکی بەندە بە بەکارهێنانەکانی کە مەبەستن بۆ دژەتەنەکان.