سپێکترۆسکۆپی هەڵمژینی ئەتۆمی (AAS) ڕێگایەکی هەستیاری هەڵسەنگاندنە کە تێیدا هەڵمژینی ڕووناکی ئەتۆمی ئازاد دەپێورێت، و چڕی توخمی مەبەست لەسەر بنەمای ئاستی هەڵمژین دیاری دەکرێت. سنووری دۆزینەوە بۆ توخمەکان دەتوانێت لە یەک بەشی ملیۆنێک (ppm) بۆ یەک بەشی ملیارێک (ppb) بگۆڕدرێت، بەپێی ئەو ڕێگایەی بەکار دەهێنرێت. ئەم تەکنیکە بە شێوەیەکی باو لە کیمیای شیکاریدا بەکاردێت بۆ دیاریکردنی چڕی توخمە تایبەتەکان لە نموونەیەکدا. هەروەها، شیکاری AAS ڕێگایەکی بەرباڵوە بۆ دۆزینەوەی کانزاکان و مێتاڵۆیدەکان لە نموونە ژینگەییە دەرهێنراوەکاندا. لەم تەکنیکەدا، هاوشێوەی شیکاری ICP، ماددەکە دەبێت هەرس بکرێت و لە شلەمەنیدا بتوێتەوە.
سپێکترۆسکۆپی هەڵمژینی ئەتۆمی (AAS) ڕێگایەکی هەڵسەنگاندنە کە تێیدا هەڵمژینی ئۆپتیکی ئەتۆمە ئازادەکان دەپێورێت، و چڕی توخمی ئامانج بە تاوتوێکردنی بڕی هەڵمژین ژمێردراوە. لەم ڕێگایەدا، هەڵمژینی سپێکتراڵی بەکاردێت بۆ هەڵسەنگاندنی چڕی شیکارکراو لە نموونەیەکی دیاریکراودا.
لەسەر بنەمای یاسای بییر-لامبێرت، پەیوەندی نێوان بڕی هەڵمژین و چڕی شیکارکراو دیاری دەکرێت. بەگوێرەی ئەم یاسایە، ئەلیکترۆنەکانی ڤالانسی ئەتۆم وروژاو دەبن کاتێک بڕێکی دیاریکراو وزە بە شێوەی تیشک لە درێژی شەپۆلێکی تایبەتدا وەردەگرن، کە دەبێتە هۆی گواستنەوەیان بۆ ئۆربیتاڵی بەرزتر بۆ ماوەیەکی زۆر کورت (نانۆچرکە). بڕی وزەی هەڵمژراو بۆ ئەتۆمە جیاوازەکان جیاوازە. بە گشتی، هەر درێژی شەپۆلێک تایبەتە بە توخمێکی دیاریکراو، بەو مانایەی کە هەر توخمێک تەنها بەرانبەر بە درێژی شەپۆلێکی دیاریکراو کاردانەوە دەنوێنێت. پانی هێڵی هەڵمژین لە چەند پیکۆمەترێک تێناپەڕێت، کە ئەمەش بەم تەکنیکە توانای هەڵبژاردنی وردی توخمەکان دەبەخشێت.
چڕی تیشکدان هەم لە نەبوونی نموونە و هەم لە بوونی نموونەدا بە بەکارهێنانی دۆزەرەوەیەک دەپێورێت، و ڕێژەی هەڵمژین لە نێوانیاندا بە بەکارهێنانی یاسای بییر-لامبێرت بە چڕی شیکارکراوەوە بەستراوەتەوە. کاتێک ئەلیکترۆن دەگەڕێتەوە بۆ ئاستی وزەی نزمتری خۆی، ئەو وزەیەی کە سەرەتا هەڵمژرابوو وەک ڕووناکی بینراو دەردەچێت، و درێژی شەپۆلی دەرچوو ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە گواستنەوەی ئەلیکترۆنی ڕوویداوەوە هەیە.
لەبەر ئەوەی هەر توخمێک پێکهاتەیەکی ئەلیکترۆنی تایبەت بە خۆی هەیە، درێژی شەپۆلی ڕووناکی دەرچووش تایبەتە بە هەر توخمێک. پێکهاتەی ئۆربیتاڵی ئەتۆمە گەورەکان ئاڵۆزە، کە ڕێگە دەدات بە ژمارەیەکی زیاتر لە گواستنەوەی ئەلیکترۆنی گونجاو، کە دەبێتە هۆی دەرچوونی درێژی شەپۆلی تایبەت. هەرچەندە ئەتۆمی زیاتری توخمی لێکۆڵینەوەکراو ئامادە بن، چڕی ڕووناکی دەرچوو لەو درێژی شەپۆلە تایبەتەدا زیاتر دەبێت.
سپێکترۆسکۆپی هەڵمژینی ئەتۆمی بواری بەکارهێنانی بەرفراوانی هەیە، لەوانە:
شیکاری ئاو: دۆزینەوەی توخمەکانی وەک کالسیۆم، ماگنیسیۆم، ئاسن، ئەلەمنیۆم، و هیتر.
شیکاری پیشەسازی خۆراک: تاوتوێکردنی بوونی تین لە کەرەستە کۆنسەرڤکراوەکان وەک شەربەتی میوە.
شیکاری جیۆلۆجی: شیکردنەوەی خاک، بەرد، فۆسیل، و زیاتر.
شیکاری کلینیکی: تاوتوێکردنی نموونەکانی خوێن وەک پلازما و سیرۆم بۆ کالسیۆم، ماگنیسیۆم، لیسیۆم، سۆدیۆم، پۆتاسیۆم، و ئاسن.
شیکاری ژینگەیی: چاودێریکردنی دۆخی ژینگەیی بە پێوانی ئاستی توخمەکان لە ڕووبار، ئاوی خواردنەوە، هەوا، و ئاوی دەریا.
شیکاری دەرمانسازی: بڕی کەمی کاتالیستی کانزایی لە پرۆسەی بەرهەمهێنانی زۆر دەرماندا بەکاردێت، و ئەم ڕێگایە یارمەتی دەدات بۆ دیاریکردنی ئەم بڕانە لە بەرهەمی دەرمانی کۆتاییدا.
شیکاری پیشەسازی: پشکنینی توخمە سەرەکییەکان و پیسبوونە ژەهراوییەکان لە کەرەستەی خاودا. بۆ نموونە، لە کۆنکرێتدا، کە کالسیۆم پێکهاتەیەکی سەرەکییە، ئاستی قورقوشم دەبێت نزم بمێنێتەوە بەهۆی ژەهراویبوونی.
شیکاری کانەکان: ئەم ڕێگایە یارمەتی دیاریکردنی بڕی کانزاکان وەک زێڕ لە بەردەکاندا دەدات، کە یارمەتی بڕیاردان لەسەر هەڵکەندن و دەرهێنانی زێڕ دەدات.
شیکاری ڕووەک.
شیکاری توخمەکان لە پیشەسازی جوانکاری.
جیاکردنەوەی نزیکەی هەموو کانزاکان، مێتاڵۆیدەکان، و زۆر نامێتاڵ وەک سیلیکۆن و فۆسفۆرس.
ئامادەکردنی نموونە
نموونە دەبێت لە ناپاکی و پیسبوونەکان پاک بێت، چونکە ناپاکییەکان دەتوانن کاریگەرییان لەسەر وردی ئەنجامەکان هەبێت.
لە هەندێک حاڵەتدا، پێویستە نموونەکە لە توێنەرێکی گونجاودا بتوێتەوە یان بۆ شێوەی شلەمەنی بگۆڕدرێت بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی کاریگەر شیکار بکرێت.
قەبارەی نموونە
بڕی گونجاو: قەبارەی نموونە دەبێت بەس بێت بۆ مسۆگەرکردنی پێوانەی ورد. بە گشتی شیکاری پێویستی بە بڕی کەمە، بەڵام دەبێت بەس بێت بۆ بەرهەمهێنانی نیشانەیەکی شیاوی پێوان.
١. شیکاری داتای سپێکتراڵ
سپێکترۆمی هەڵمژین: سپێکترۆمی هەڵمژینی بەدەستهاتوو لە AAS چڕی ڕووناکی هەڵمژراو لە درێژی شەپۆلی تایبەتدا پیشان دەدات. هەر توخمێک درێژی شەپۆلی تایبەت بە خۆی هەیە کە دەپێورێت.
هەڵبژاردنی درێژی شەپۆل: دڵنیابوون لەوەی کە درێژی شەپۆلی هەڵبژێردراو لەگەڵ توخمی ئامانجدا دەگونجێت. درێژی شەپۆلی هەڵبژێردراو دەبێت لە مەودای هەڵمژینی توخمەکەدا بێت.
٢. پێوانی چڕی هەڵمژین
چڕی هەڵمژین: ڕەنگدانەوەی چڕی توخمەکەیە لە نموونەکەدا. هەرچەندە چڕی هەڵمژین بەرزتر بێت، چڕی توخمەکە بەرزترە.
بەراوردکردن لەگەڵ نموونە ئاماژەدارەکان: چڕی هەڵمژین لەگەڵ نموونە ئاماژەدارەکان یان ستانداردە ناسراوەکان بەراورد دەکرێت بۆ دیاریکردنی چڕی وردی توخمەکە لە نموونەکەدا.
٣. بەکارهێنانی یاسای بییر-لامبێرت
یاسای بییر-لامبێرت: ئەم یاسایە بەکاردێت بۆ پەیوەندیدانی چڕی هەڵمژین بە چڕی توخمەوە. بەپێی ئەم یاسایە، پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆ لە نێوان چڕی هەڵمژین و چڕی توخمی شیکارکراودا هەیە، کە ڕێگە دەدات بە دیاریکردنی وردی چڕی توخمەکە لە نموونەکەدا.