سپێکترۆسکۆپی (RAMAN)
پێشەکی
سپێکترۆسکۆپی (RAMAN): ڕێگەیەکی زۆر گرنگە و بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردێت بۆ ناسینەوەی مۆلیکولەکان. پەیوەستە بە بڵاوبوونەوەی ڕووناکی (ڕووناکی لەیزەر) کاتێک کارلێک لەگەڵ مۆلیکولەکاندا دەکات، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ پێدانی زانیاری دەربارەی لەرزینەکانی بەندەکان و زانین و هەڵسەنگاندنی پێکهاتە ئەندازەییەکانیان و دەستنیشانکردنی پەیوەندییە کیمیاییەکانی ناو ماددەکان. جیاوازە لە تیشکی ژێر سوور کە دەتوانرێت بۆ هەردوو مۆلیکولی جەمسەری و ناجەمسەری بەکاربهێنرێت، لەکاتێکدا تیشکی ژێر سوور تەنها بۆ مۆلیکولە جەمسەرییەکانە. بە هاوبەشی لەگەڵ شیکاری FTIR وەک زیادکەرێک بەکاردێت بۆ دیاریکردنی تایبەتمەندییە کیمیایی و پێکهاتەییەکانی ماددەکان. لە ڕاستیدا هەندێک پەیوەندی لە سپێکتری RAMANدا بە باشی بەدی دەکرێن لە کاتێکدا هەندێکی تر لە FTIR باشتر بینراون. تاقیکردنەوەی RAMAN توانایەکی باشی هەیە بۆ پشکنینی پێکهاتەکانی کاربۆن، ئەمەش وایکردووە کە ڕێگەیەکی خێرا و کاریگەر بێت بۆ تاقیکردنەوەی سەرەتایی پێکهاتەکانی وەک نانۆبۆری، فلۆرین و گرافین.
بنەمای کارکردن
سپێکترۆسکۆپی (RAMAN) سپێکترۆسکۆپی RAMAN پشت بە کارلێکی ڕووناکی لەگەڵ ماددە دەبەستێت، کە تیشکێکی لەیزەر لەسەر نموونەکە دەدرەوشێتەوە. کاتێک ڕووناکی کارلێک لەگەڵ مۆلیکولەکان دەکات، پەرشوبڵاوی نالاستیکی ڕووناکی ڕوودەدات، واتە ئەو وزەیەی لە فۆتۆنەکانەوە دەگوازرێتەوە بۆ مۆلیکولەکان دەگۆڕێت. ئەم پەرشوبڵاوییە بەسەر دوو جۆردا دابەش دەبێت: پەرشبوونەوەی RAMANی لاستیکی (پەرشوبڵاوی ڕیلەی): کاتێک ڕوودەدات کە وزەی فۆتۆن نەگۆڕێت، و ئەمەش زانیاری لەسەر پێکهاتەی گەردیلەیی هەڵناگرێت.
پەرشبوونەوەی RAMANی نالاستیکی: کاتێک ڕوودەدات کە وزەی فۆتۆنێک دەگۆڕێت، لە ئەنجامدا گواستنەوەی وزە لە نێوان فۆتۆن و مۆلیکولەکاندا ڕوودەدات. ئەم گۆڕانکارییە لە وزەدا نوێنەرایەتی زانیاری دەکات سەبارەت بە لەرزینەکانی پەیوەندییە کیمیاییەکان.
بەزۆری بۆ دروستکردنی ڕووناکی لەیزەرێکی وزە بەرز (وەک لەیزەری ئارگۆن یان لەیزەری یاقوت) بەکاردەهێنرێت.
تیشکی لەیزەر بەرەو نموونەکە ئاراستە دەکرێت، لەوێ ڕووناکی کارلێک لەگەڵ مۆلیکولەکان دەکات.
ڕووناکی ڕەنگدانەوەی بە بەکارهێنانی عەدەسە کۆدەکرێتەوە و ئاراستەی شیکارکەری سپێکترۆم دەکرێت (وەک سپێکترۆفۆتۆمێتەر).
ڕووناکی ڕەنگدانەوەی شیکاری دەکرێت بۆ بەدەستهێنانی سپێکتریمی RAMAN، کە توندی پەرشوبڵاوی لە درێژیی شەپۆلی جیاوازدا نیشان دەدات.
بەکارهێنانی سپێکترۆسکۆپی RAMAN
1. سپێکترۆسکۆپی RAMAN بەکاردێت بۆ شیکردنەوەی چەندین نموونەی جۆراوجۆر، لەوانە: 2. ماددە ڕەقەکان: وەک کانزا، سیرامیک و پۆلیمر.
3. شلەمەنیەکان: وەک گیراوەی ئۆرگانیک و ئاوی.
4. نانۆماددە: وەک نانۆگەردیل و نانۆشلە.
5. بایۆلۆجی: بۆ لێکۆڵینەوە لە خانەکان و شانەکان بەکاردێت.
دەتوانرێت سپێکترۆمەکە بەکاربهێنرێت بۆ ناسینەوەی پێکهاتە جیاوازەکان بە پشتبەستن بە تایبەتمەندییە ناوازەکانیان. دەتوانرێت چڕی لوتکەکان بەکاربهێنرێت بۆ خەمڵاندنی چڕیی ماددەکان لە نموونەیەکدا، کە دەتوانرێت یاسای بیر-لامبێرت بەکاربهێنرێت. گۆڕانکاری لە سپێکترۆمدا دەتوانێت ئاماژە بێت بۆ گۆڕانکاری لە پێکهاتەی کیمیایی یان دۆخی فیزیایی نموونەکە.
مەرجەکانی پێوانەکردن
نموونەکە دەبێت دوور بێت لە پیسی کە ڕەنگە کاریگەری لەسەر ئەنجامەکان هەبێت.
نموونەی بچووک باشترە، بەڵام دەتوانرێت بڕێکی زیاتر بەپێی پێویست بەکاربهێنرێت.
لە حاڵەتی ماددە ڕەقەکاندا، ڕەنگە پێویست بکات نموونەکە ورد بکرێت یان ئامادە بکرێت بۆ ئەوەی ببێتە تۆزێک بۆ باشترکردنی ئەنجامی پێوانەکردن.
لێکدانەوەی ئەنجامەکان
توندی لوتکەکان لە سپێکترۆمەکەدا نوێنەرایەتی چڕی پەرشوبڵاوی دەکات، کە پەیوەندی بە چڕی چڕیی پەیوەندییە کیمیاییەکانەوە هەیە.
شوێنی لوتکەکان (درێژی شەپۆلەکان) زانیاری لەسەر جۆری پەیوەندی کیمیایی و لەرزینەکانیان دەدات. دەتوانرێت ئۆتۆمبێلەکان بە پشتبەستن بەو شوێنانە دەستنیشان بکرێت.
دەتوانرێت سپێکترۆسکۆپی RAMAN بەکاربهێنرێت بۆ چاودێریکردنی گۆڕانکارییەکانی سپێکترۆم بە تێپەڕبوونی کات، زانیاری دەربارەی داینامیکی کیمیایی دەدات.