||
Fourier Transform Infrared Spectroscopy و Attenuated Total Reflectance

FTIR-ATR

پێشەکی:

 FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy) و ATR (Attenuated Total Reflectance) دوو تەکنیکی سپێکترۆسکۆپین کە بەکاردێن بۆ شیکردنەوەی مادەکان لە ڕێگەی لێکۆڵینەوەی هەڵمژینی تیشکی ژێر سووری. ئەم تەکنیکانە زانیاری لەسەر پێکهاتەی کیمیایی و تایبەتمەندییە فیزیاییەکانی مادەکان دەدەن. FTIR و ATR وەک دوو تەکنیکی بەهێز لە فیزیکدا بۆ شیکردنەوەی تایبەتمەندییە کیمیایی و فیزیاییەکانی مادەکان دادەنرێن. لە ڕێگەی تێگەیشتن لە بنەمای هەڵمژین و شیکردنەوەی سپێکترۆسکۆپییەوە، FTIR و ATR بەشدار دەبن لە پتەوکردنی توێژینەوە و بەکارهێنانە زانستییەکان لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا، کە ئاسۆی نوێ دەکاتەوە لە پەرەپێدانی مادە و تەکنۆلۆژیادا.

بنەمای فیزیایی:

1.     FTIR:

  • گۆڕینی Fourier (فۆریە): FTIR پشت بە پێوانکردنی هەڵمژین لە مەودای تیشکی ژێر سووردا دەبەستێت. ئامێرێک بەکاردێت کە پێی دەوترێت سپێکترۆسکۆپی FTIR کە داتا کاتییەکان وەردەگرێت، پاشان ئەم داتایانە بە بەکارهێنانی گۆڕینی Fourier (فۆریە) دەگۆڕدرێت بۆ سپێکتر.

  • هەڵمژینی سپێکترۆسکۆپی: کاتێک تیشکی ژێر سوور بەسەر نموونەکەدا دەکەوێت، هەندێک لە درێژی شەپۆلەکان لەلایەن بەستەرە کیمیاییەکانی ناو مادەکەوە هەڵدەمژدرێن. هەر جۆرێک لە بەستەرەکان پەخشانی دیاریکراو هەڵدەمژێت، کە دەبێتە هۆی دەرکەوتنی سپێکترێکی تایبەت کە دەتوانرێت شی بکرێتەوە بۆ دیاریکردنی پێکهاتەی کیمیاییی مادەکە.

2.     ATR:

  • شکانەوەی تەواو: ATR پشت بە بنەمای شکانەوەی تەواو دەبەستێت. تیشک بە گۆشەیەکی دیاریکراو بەرەو نموونەکە ئاراستە دەکرێت. کاتێک ڕووناکی دەچێتە ناو نموونەکەوە، هەندێک لە درێژی شەپۆلەکان لەرینەوەی بەستەرە کیمیاییەکان دەبنە هۆی هەڵمژین.

  • قووڵایی هەڵمژین: لە ATR دا، ڕووناکی کە لە ڕووەکەوە دەگەڕێتەوە پێوان دەکرێت. ئەم تەکنیکە بەزۆری بلورە تایبەتەکان بەکاردێت ( وەک بلورەکانی(Zinc Selenide) زینک سێلینایید یان (Diamond) ئەڵماس بۆ کەمکردنەوەی قووڵایی پێویست بۆ نوقمبوونی ڕووناکی لە نموونەکەدا، کە ڕێگە دەدات بە شیکردنەوەی مادە شل و ڕەقەکان بە ئاسانی.

بەکارهێنانەکانی FTIR و ATR لە فیزیکدا:

  1. شیکردنەوەی مادە ئۆرگانیکەکان: FTIR و ATR بەکاردێن بۆ شیکردنەوەی تێکەڵە ئۆرگانیکەکان، وەک دەرمان و مادە کیمیاییەکان. ئەم تەکنیکە یارمەتیدەر دەبێت لە دیاریکردنی پێکهاتەی کیمیایی و کارکردی تێکەڵەکان.

  2. لێکۆڵینەوەی Polymer (پۆلیمەر): ئەم تەکنیکانە بەکاردێن بۆ لێکۆڵینەوەی تایبەتمەندییەکانی Polymer (پۆلیمەر)، لەوانە پێکهاتە، تایبەتمەندییە گەرمییەکان، و کارلێکردنەکان لەگەڵ مادەکانی تردا. FTIR و ATR یارمەتیدەرن لە تێگەیشتن لە ڕەفتاری Polymer (پۆلیمەر) لەژێر بارودۆخی جۆراوجۆردا.

  3. شیکردنەوەی مادە نانۆییەکان: FTIR و ATR بەکاردێن بۆ لێکۆڵینەوەی مادە نانۆییەکان، کە دەتوانن تایبەتمەندییە کیمیایی و فیزیاییەکانی ئەم مادانە ئاشکرا بکەن، کە بەشدار دەبێت لە پەرەپێدانی بەکارهێنانی نوێ لە تەکنۆلۆژیادا.

  4. بەکارهێنان لە زانستی مادەدا: FTIR و ATR بەکاردێن بۆ لێکۆڵینەوەی کارلێکردنە کیمیاییەکان لە مادەکاندا، لەوانە گۆڕانکارییەکان لە پێکهاتەدا لەژێر کاریگەری گەرمی یان فشاردا. ئەم لێکۆڵینەوانە یارمەتیدەرن لە پەرەپێدانی مادەی نوێ و باشترکردنی مادە ئێستاکان.

  5. شیکردنەوەی ژینگەیی: FTIR و ATR بەکاردێن لە شیکردنەوەی نموونە ژینگەییەکاندا، وەک ئاو و خۆڵ، بۆ دۆزینەوەی پیسکەرەکان و مادە کیمیایی زیانبەخشەکان.

سوودە فیزیاییەکانی FTIR و ATR:

  • هەستیاری بەرز: FTIR و ATR هەستیاری بەرز دەدەن بۆ دۆزینەوەی بڕی کەمی مادەکان.

  • شیکردنەوەی تێکنەدەر: دەتوانرێت FTIR و ATR بەکاربهێنرێت بۆ لێکۆڵینەوەی نموونەکان بەبێ تێکدانیان، کە ڕێگە دەدات بە ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی فرە.

  • جۆراوجۆری بەکارهێنان: دەتوانرێت FTIR و ATR لە کۆمەڵێک بەکارهێنانی بەرفراواندا بەکاربهێنرێت، لە کیمیاوە تا زانستی مادە و ژینگە.

ئامێرە بەکارهاتووەکان:

سپێکترۆسکۆپی FTIR: ئامێری FTIR سەرچاوەی ڕووناکی ژێر سوور، بڵاوکەرەوە، و دۆزەرەوە لەخۆدەگرێت. گۆڕینی(Fourier) بەکاردێت بۆ گۆڕینی داتاکان لە بواری کاتییەوە بۆ سپێکترۆسکۆپی.

سپێکترۆسکۆپی ATR: سیستەمی (Laser) لەگەڵ ئامێری وەرگری تایبەت بۆ پێوانکردنی دەرچوون لە نموونەکەوە لەخۆدەگرێت، لەگەڵ بەکارهێنانی بلورەکانی ATR بۆ بەدەستهێنانی شیکردنەوە.