پێوانەی موگناتیسیەتی نموونەی لەرزۆك (VSM)
پێشەکی
تەکنیکی پێوانەی موگناتیسیەتی نموونەی لەرزۆك (VSM - Vibrating Sample Magnetometry) ئامرازێکی شیکاری پێشکەوتووە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ لێکۆڵینەوەی تایبەتمەندییە موگناتیسیەکانی ماددەکان بەکاردێت. ئەم تەکنیکە لە بوارەکانی فیزیا، زانستی ماددەکان، کیمیا، و ئەندازیاریدا بەکاردێت، و زانیاریی بەنرخ لەسەر ڕەفتاری ماددەکان لە ژێر کاریگەری مەیدانە موگناتیسیەکاندا دابین دەکات.
تەکنیکی VSM وەک ئامرازێکی بەهێز و گرنگ لە بواری لێکۆڵینەوەی تایبەتمەندییە موگناتیسیەکانی ماددەکاندا دادەنرێت. لە ڕێگەی تێگەیشتن لە چۆنیەتی کارکردنی VSM و لێکدانەوەی ئەنجامەکان بە شێوەیەکی دروست، فیزیاناسان و زانایانی ماددەکان دەتوانن سوود لەم تەکنیکە وەربگرن لە کۆمەڵێک جۆراوجۆر لە بەکارهێنانە زانستی و پیشەسازییەکان. VSM بنەڕەتی دادەنرێت بۆ تێگەیشتن لە چەندین دیاردەی فیزیایی و کیمیایی، کە بەشدارییەک دەکات لە باشترکردنی دیزاینی ماددەکان و پەرەپێدانی تەکنیکی نوێ.
بنەمای کار
ئامێری VSM لە چەندین پێکهاتەی سەرەکی پێکهاتووە:
یەکەی نموونە: کە نموونەی پێوانکراو تێدا دادەنرێت.
سیستەمی لەرزاندن: بەکاردێت بۆ جووڵاندنی نموونە بە شێوەیەکی دووبارە.
مەیدانی مەغناتیسی دەرەکی: لە ناو ئامێرەکەدا جێبەجێ دەکرێت.
ئامێرەکانی دۆزینەوە: وەک هەستکەر یان گولپە (coils) بۆ پێوانەی ئاماژە درووستبووەکان لە لەرزاندن.
میکانیزمی کار:
لەرزاندن: نموونە لەسەر سیستەمێکی لەرزاندنی میکانیکی جێگیر دەکرێت، بەجۆرێک نموونە لە مەیدانێکی مەغناتیسی دەرەکیدا دەلەرزێت. بە ئاسایی مۆتۆرێکی کارەبایی بۆ درووستکردنی لەرزاندن بەکاردێت.
جێبەجێکردنی مەیدانی مەغناتیسی: مەیدانێکی مەغناتیسی دەرەکی جێگیر یان گۆڕاو لەسەر نموونە جێبەجێ دەکرێت، کە ئەمەش دەبێتە هۆی کارلێکی ماددە لەگەڵ ئەم مەیدانە.
پێوانەی وەڵامدانەوە: لەکاتێکدا نموونە دەلەرزێت، ئەم لەرزاندنە دەبێتە هۆی گۆڕانی توندی مەیدانی مەغناتیسی دەوروبەری. هەستکەر وەک گولپە یان هەستکەری مەغناتیسی بەکاردێن بۆ پێوانەی ئەم گۆڕانکاریانە و گۆڕینیان بۆ ئاماژەی کارەبایی.
شیکاری داتا: داتاکان کۆدەکرێنەوە و شی دەکرێنەوە بۆ نوێنایەتیکردنی پەیوەندی نێوان وەڵامدانەوەی مەغناتیسی (M) و مەیدانی مەغناتیسی (H). ئەنجامەکان بە ئاسایی خەتە (curves) نیشان دەدەن کە ڕەفتاری ماددە لە ژێر کاریگەری مەیدانە مەغناتیسی جیاوازەکاندا روون دەکەنەوە.
بەکارهێنانە پراکتیکییەکان
لێکۆڵینەوەی زانستی: VSM لە لێکۆڵینەوەکانی پەیوەست بە ماددە موگناتیسیەکاندا بەکاردێت، کە ئاسانکاری دەکات بۆ تێگەیشتن لە تایبەتمەندییە بنەڕەتییەکانی ماددە نوێیەکان.
پیشەسازییەکان:
دیسکە ڕەقەکان (Hard drives): لە پەرەپێدان و شیکاری ماددە بەکارهاتووەکان لە تەکنیکەکانی هەڵگرتندا بەکاردێت.
مەغناتیسی پزیشکی: لە بەکارهێنانە پزیشکییەکاندا وەک وێنەگرتن بە ڕێزۆنانسی مەغناتیسی (MRI) بەکاردێت.
بەکارهێنانە ژینگەییەکان: VSM لە لێکۆڵینەوەی گڵاویی مەغناتیسی لە ژینگە سروشتییەکاندا بەکاردێت.
سوودەکانی شیکاری
وردبینی بەرز: VSM بە وردبینی بەرزی لە پێوانەی تایبەتمەندییە موگناتیسیەکاندا ناسراوە، کە ئیدیاڵی دەکات بۆ لێکۆڵینەوەی زانستی.
بەکارهێنانی فرەیی:
لێکۆڵینەوەی ماددە فیرۆموگناتیسیەکان: وەک ئاسن و نیکڵ، کە تایبەتمەندی مەغناتیسی بەهێز نیشان دەدەن.
مەغناتیسی نانۆیی: VSM لە شیکاری ڕەفتاری ماددە نانۆییەکان و مەغناتیسی خاوەن تایبەتمەندی تایبەتدا بەکاردێت.
تێگەیشتن لە دیاردە موگناتیسیەکان: VSM یارمەتی دەدات لە لێکۆڵینەوەی دیاردەکان وەک سەرەوژێرکردنەوەی مەغناتیسی (magnetic reversal)، کە دەتوانین تێبگەین چۆن تایبەتمەندییە موگناتیسیەکان دەگۆڕێن لە پلەی گەرمی جیاواز یان لە ژێر کاریگەری مەیدانە مەغناتیسی گۆڕاوەکاندا.
لێکدانەوەی ئەنجامەکان
خەتە موگناتیسیەکان: ئەنجامەکان بە ئاسایی خەتە نیشان دەدەن کە نوێنایەتی پەیوەندی نێوان وەڵامدانەوەی مەغناتیسی (M) و مەیدانی مەغناتیسی (H) دەکەن. دەتوانین ئەم خەتانە شی بکەینەوە بۆ دیاریکردنی تایبەتمەندییە خوارەوەکان:
تێری مەغناتیسی (Ms - Magnetic Saturation): ئەو خاڵەی کە ماددە تێیدا دەگاتە زۆرترین مەغناتیسیەت.
تێپەڕبوونی مەغناتیسی (μ - Magnetic Permeability): دەربڕی لە توانای ماددە بۆ گواستنەوەی مەیدانی مەغناتیسی.
سەرەوژێرکردنەوەی مەغناتیسی (Hc - Magnetic Coercivity): نوێنایەتی مەیدانی مەغناتیسی کە ئاراستەی مەغناتیسیەت لە ماددەدا هەڵدەگەڕێنێتەوە.
جۆرەکانی ماددە:
فیرۆموگناتیسیەکان: ڕەفتارێکی تایبەت نیشان دەدەن کە ناوچە مەغناتیسی ڕێکخراویان هەیە.
پاراموگناتیسیەکان: وەڵامدانەوەیەکی لاواز بۆ مەیدانە موگناتیسیەکان نیشان دەدەن.